[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] LED Nedir?
LED, ingilizce’de Light Emitting Diode kelimelerinin kısaltılmış
halidir ve “Işık Yayan Diyot” anlamına gelir. LED’lerin genel görünüşü
aşağıdaki gibidir
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Ledler yarı iletken malzemelerdir.Ana maddeleri silikondur.Üzerinden
akım geçtiğinde foton açığa çıkararak ışık verirler.Değişik açıda ışık
verecek şekilde üretilebiliyorlar. LED’in en önemli kısmı yarı iletken
malzemeden oluşan ve ışık yayan LED çipidir. LED çipi noktasal bir ışık
kaynağıdır ve kılıf içine yerleştirilmiş yansıtıcı eleman sayesinde
ışığın belirli bir yöne doğru yayılması sağlanır. Şeffaf kılıflı bir
LED’e dikkatli bakılırsa LED çipi gözle görülebilir.
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Led’lerin direnci dinamiktir.Yani bu direnç üzerinden geçen akıma göre
değişir. Bu yüzden Led’i bir akım kaynağına doğrudan bağlarsak kısa
devre olur. Bu yüzden devreye seri bir direnç bağlamak gerekir.Ledler
tıpkı bir Zener diyot gibi üzerinde sabit bir gerilim düşürür.
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Örnek bağlantı Şekli LED’lerin yaydığı ışık, LED çipi içerisindeki yarı iletken katkı
maddeleri ile ilgilidir. LED’in hangi renkte ışık yayması isteniyorsa
galyum, arsenit, alüminyum, fosfat, indiyum, nitrit gibi kimyasal
malzemelerden uygun oranda yarı iletken malzemeye katkı yapılır (GaAIAs,
GaAs, GaAsP, GaP, InGaAIP, SiC, GaN). Böylece LED çipinin istenen dalga
boyunda ışıma yapması sağlanır. Örneğin kırmızı renk (660nm) için
GaAlAs, sarı renk (595nm) için InGaAIP, yeşil renk (565nm) için GaP,
mavi renk (430nm) için GaN kullanılır. LED imal eden firmalar
kataloglarında LED’in yaydığı ışığın dalga boyunu vermektedir. LED
çipinde kullanılan katkı maddesine bağlı olarak aynı renkli LED’lerin
dalga boyu farklı olabilmektedir. Örneğin InGaAlP katkılı LED 640nm
dalga boyunda; GaAlAs katkılı LED 660nm dalga boyunda; GaP katkılı LED
ise 700nm dalga boyunda kırmızı ışık yayar.
LED lerin çalışma gerilimleri ve çektikleri akımlar renklerine göre
farklılıklar gösterir.Yani farklı renklerdeki led ler için aynı çalışma
gerilimi altında farklı ön dirençler gerekir.Renklere göre çalışma
gerilimleri ve çekilen Akım değerleri ise aşağıdaki gibidir.
Kırmızı LED : ~1,8V-15mA
Sarı LED : ~2V-15mA
Yeşil LED : ~2,2V-15mA
Mavi LED : ~3V-30mA
Beyaz LED : ~3V-30mA
Eğer trafik ışığı gibi düşünülürse bu değerler akılda daha rahat
kalabilir.Ledler seri ve parelel olarak bağlanabilirler.Fakat her
bağlantı türünde direnç kullanma zorunluluğu vardır (Led dirençlerinin
dinamik olması).Bu direnç değerinin hesaplanmasında kullanılacak formül
şu şekildedir
R=U-Uled / Iled
Burada R kullanılacak direncin ohm birimiyle değeridir. U besleme
gerilimini, Uled ledin cinsine göre çalışma voltajını, Iled ise ledin
üzerinden geçirmek istediğiniz akımı mA olarak gösterir.
Ayrca aşağıdaki Linkten Değerleri yazarak otomatik olarak öndirenç hesaplaması yapabilirsiniz….
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Son yıllarda ledlerde mavi ışığın kullanılabilmesi ile RGB aydınlatma
mümkün olmuş ve birçok sektörde uygulama alanı bulmuştur. Ledlerin
enerji sarfiyatlarındaki düşüklüğünün başlıca sebebleri arasında omik
bir yük olması ve ısı kayıplarının az olması gösterilebilir. ayrıca
ömürleri oldukça uzun olan bu diyotlar diğer ampuller gibi flaman
taşımadıklarından dolayı hemen her koşulda sorunsuz kullanılabilirler.
Bugün ulaşılan aydınlatma değerleriyle henüz genel aydınlatma için
maliyetleri çok yüksek olmasına rağmen sinyalizasyon ve dekoratif
aydınlatma unsuru olarak (Obje görselleri, Wallwash vb.) ilgi
görmektedir. Ayrıca kızılötesi (infrared) led’ler uzaktan kumandaların
televizyonla iletişimini sağlar.
Neden LED iTercih Ederiz?
• Geleneksel floresan lambasına karşın ortalama 1/10 güç tüketimi.
• 50.000 saat ömrü vardır.
• Şoka dayanıklıdır.
• Cıva içermez, güvenilirdir.
• Enerji tasarrufu sağlar ve bakıma ihtiyaç duymaz.
• Göz alıcıdır ve maksimum emniyet düşünülmüştür.
• Çok düşük sıcaklık ve düşük ışık kirliliğine sahiptir.
• Elektromanyetik çatışma yoktur.
• Hem iç mekanda, hem de dış mekanda suya dayanıklıdır.
• Tek ve çok renk elde edilebilir.
• Diyot oldukları için, dijital dünyayla daha kolay uyum sağlarlar.
• Yüksek yoğunluk, yüksek kontrast, hatta parlaklık verir.
• Eşsiz ve tutarlı renkler sağlayan tek Işık Rengi ışık kaynağıdır.
• Düşük Güç Tüketimi ve ısı dağıtma özelliklerine sahiptir.
• Kapsamlı voltajla çalışır.
• Çevre dostudur.
• Hafiftir.
• 119 yıl öncesinde elektrik ampulünün icadından bu yana, bu aydınlatma ilk büyük devrimdir.
• LED ampulleri, elektrikli aydınlatma ampullerinden daha dayanıklı, uzun süreli ve enerji verimlidir.
• LED’ler, filamanları olmadıkları için, sıradan bir elektrik ampulü kırılırken, onlar bu koşullar altında zarar görmezler.
• Yeşil ve kırmızı gece görüşünü korumak için harikadır, beyaz genel
kullanım amaçları için iyi bir çözümdür, mavi genellikle dekoratif
amaçlar için kullanılır.
• Neredeyse LED’i yenilemeye ihtiyaç duymadan portatif uygulamalar için, pillere daha az para harcanır.
• LED’ler doğal bir ışık yaratır.
• LED’lerin yumuşak parıltısı kaba gölgeyi, yansımayı ve göz kamaştırıcı parıltıyı azaltır.
• Bütünüyle şoka ve titreşime dirençli olurlarken, ortada ne paramparça olacak bir cam ne de kırılacak bir filaman vardır.
• Genel bir kural olarak, LED’ler, patlayıcı sıvıların ve gazların
yanında yada başarısız aydınlatmacıların kazalara neden olabilecekleri
yerlerde kullanılmak için en iyi çözümdür.
• LED’ler geleceğin ışığıdır.
LED lerin Bağlantı Şekilleri: Bizim için asıl önemli olan ve çok tartışılan konuya geldik.LED leri
kullanılırken mutlaka küçükte olsa bir öndirenç ile kullanılmasının
zorunluluğunu anlatmıştık.Yani “ben 4 tane mavi led i aralarında seri
bağlayıp 12v a verebilirmiyim?” sorusunun cevabının “HAYIR” olduğunu
artık bu yazıyo okuyan herkes biliyor.
Şimdi sadece LED ler için değil genel olarak elektiriki bağlantı
tiplerini açıklayıp tekrar konumuza dönüp ledler üzerinde anlatalım.
1- Seri Bağlantı: Bu bağlantı tipinde elemanların farklı isimli uçları (
+ ve – ) birbirine bağlanır. Sonuçta ortaya çıkan 2 farklı isimli uç
güç kaynağına veya diğer devreye bağlanır.
2- Paralel Bağlantı: Bu bağlantı tipinde ise elemanların aynı isimli
uçları birbirine bağlanır. Sonuç olarak + ve – olarak 2 uç güç kaynağına
veya diğer devreye bağlanır.
Genel olarak söylenebilirki; seri bağlantı farklı, paralel bağlantı ise
aynı isimli uçların birleştirilerek yapılan bağlantı tipleridir. Bu
genel bilgilerden sonra şimdi LED lerin +,- uçlarının tespitine ve
seri-paralel bağlantısına geçelim.
1- LED Uçlarının Tespiti:
Tek renkli LED lerin + ve – olarak 2 tane ucu vardır. Çok renkli LED
lerin ise 2 den fazla bağlantı ucu olabilir.Bu uçların bağlantısını
satın alınan yerde katalog bilgilerine bakarak öğrenmek en
sağlıklısıdır. Biz şimdi sadece tek renkli ve 2 bağlantı ucu olan LED
lerin uçlarını inceleyeceğiz.
Aşağıda LED i görsel ve devre şemasında ki görünüşleri verilmiştir.LED
in uzun olan bacağı + , kısa olanı ise – dir.Fakat LED daha önceden
kullanılmış ve bacakları kısaltılmış ise bu durumda LED in içine doğru
bakılır.İçerde 2 tane parça vardır.Bunlardan küçük olan parçaya bağlı
olan uç + , büyük olan parçaya bağlı olan uç ise – dir.
Normal Görünümü Devre Şemasında Görünümü
2- Tek LED Bağlantısı: Bu bağlantı şeklinde sadece 1 adet led öndirenci
ile güç kaynagına bağlanır.Bağlanacak öndirenç yukarıda veriğimiz
formule göre hesaplanarak bulunur.Genellikle 12v ile tek led
kullanılacağı zaman 1K direnç kullanımı uygundur.Öndirencin + veya –
uçta olaması bütün bağlantı tiplerinde önemsizdir…
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Örnek bağlantı Şekli
3- Serii LED Bağlantısı: Bu bağlantı şeklinde LED lerin farklı isimli
uçları birbirine bağlanır. 1. ve sonuncu LED den açıkta kalan + ve –
uçlar bir serii ön dirençten sonra güç kaynağına bağlanır.Kullanılan LED
sayısı,giriş voltajına göre yukarıda verilen linkten öndirenç değerini
hesaplayabilirsiniz.
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 4- Paralel LED Bağlantısı: Bu bağlantı şeklinde ise LED lerin aynı
isimli uçları birbirine bağlanır.LED lerin üzerine giriş voltajı aynen
düşeceği için aynı tek led bağlantısında olduğu gibi öndirenç
seçilmelidir ve her led in öndirenci kendine ait olmalıdır
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Eğer altını çizerek belirttiğimiz şekilde değilde ledlerin tümünü
paralel bağladıktan sonra bunlara serii bir ön direnç bağlarsak; aynı
renk bile olsa LED lerin iç dirençleri birbirinin aynısı olamaz.Buda
istediğimiz parlaklığı her ledden alamamıza neden olur.Dijital bir
ortamda bile bu bağlantıyı yaptığımızda son led olan yeşil led
diğerlerine göre sönük yanmaktadır…
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] LED lerin bağlantı tipleriyle ilgili değinebileceklerimiz
bunlar.Bunların dışında aklınıza takılan sorular olursa konu içersinde
yardımcı olmaya çalışırız.Bir hatırlatma yaparak LED lerin renkli
kullanım dünyasından örneklerle yazımızı bitiriyoruz.Bilgisayarlardaki
güç kaynağının sarı kablodan +12v , kırmızı kablodan +5v ve siyah
kablolarından – gerilim elde edilir…
LED lerin Kullanım Alanları Hayal ile Sınırlı…
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 
Anasayfa 
