PROGRAMLAMA
1 İş Akışı
CNC tezgahı kullanarak parça işlemek
için parçanın NC programını yapmak ve bu programdaki komutlara göre
tezgahı çalıştırmak gereklidir.
İş Akışı:
1. Parçanın teknik resmi tezgah koordinatlarına göre hazırlanır.
2. Parçanın teknik resmine göre operasyon planı yapılır.
3.
Operasyon planı ve resme göre parça programı yazılır. Program delikli
şerit, kaset veya diskete kaydedilir. Bunların olmadığı durumda yazılan
kağıtta kalır.
4. Program direk kablo bağlantısı ya da elle tuşlayarak tezgahın kontrol ünitesinin hafızasına aktarılır.
5. İş parçası ve takımlar tezgaha bağlanır.
6. İş parçası ve takımların ölçümleri yapılır.
7. Programdaki komutlara göre tezgah çalıştırılır ve parça işlenir.
2 Programların yapısı
Tezgahı
çalıştırmak için CNC üniteye verilen komutlara PROGRAM denir. Programda
verilen komutların sırasına göre takımlar hareket eder, yardımcı
fonksiyonlar çalışır.
Bir işlemi yapmak için verilen komutlar dizisine BLOK denir.
2.1 Programın yapısı
Yukarıda
görüldüğü gibi programların başında PROGRAM NUMARASI bulunmaktadır.
Program numarası O harfi ile birlikte 4-rakamlı bir sayıdan meydana
gelmiştir ve programların birbirlerinden ayıredilmesine yarar.
Her programın sonunda ise PROGRAM SONU KOMUTU olan M30 veya M02 bulunur.
Hafızaya yüklenebilecek program sayısı kullanılan kumanda ünitesine ve hafızanın kapasitesine bağlıdır.
2.2 Blok'un yapısı
N: Blok (sıra) numarası
G: G-(hazırlık) fonksiyonu
X, Z: Pozisyon komutları
M: M-(yardımcı) fonksiyonu
S: S-(hız) fonksiyonu
T: T-(takım) fonksiyonu
; : Blok sonu kadu (işareti)
Bir
blok diğerlerinden BLOK SONU KODU (işareti) ile ayrılır.Blok sonu kodu
için (E.O.B.=End of the block) " ; " işareti kullanılır. Ancak bu işaret
bazı normlarda değişmektedir.
2.3 Kelime ve Adres (Word & Address)
2.4 Satır, Sıra veya Blok Numarası (Sequence Number)
Blok
numarası, bloklar için sadece referans numaralarıdır. N harfi ve
4-rakamlı bir sayıdan meydana gelmiştir.Blok numaralarının parça işleme
sırası üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Bundan dolayı blok
numaraları ardışık (düzenli), karmaşık veya aynı numara birkaç kez
kullanılmış olabilir. Hatta blok numarası kullanılmayabilir. Blok
numarasının kullanılmasının amacı; programda komutla istenilen bloğa
atlama yapılabilmesi ve bloğun aranabilmesidir.
NOT:
1. Hafızada blok numarası aratmadan önce program numarası kontrol edilmelidir.
2.
Bir programda aynı blok numarasına sahip iki ya da daha fazla blok
varsa sadece ilk önce bulunan bloğun işlemleri yapılır, daha sonraki
bloklar işlenmez.
3. Blok numarası olmayan bloklarda da adresler arattırılabilir.
2.5 Ana program - Alt program
Aynı işlemler bir programın değişik yerlerinde aynen tekrarlanıyorsa ALT PROGRAMLAR (SUBPROGRAM = SUBROUTINE) kullanılır.
Alt
programın başında ana programda olduğu gibi O harfi ve 4 rakamlı
sayıdan meydana gelmiş bir program numarası, sonunda ise ALT PROGRAM
SONU KOMUTU olan M99 bulunur. Ana programda işlemler yapılırken M98
P--ALT PROGRAM ÇAĞIRMA KOMUTU okununca, alt programların işlemleri
yapılmaya başlanır. Alt program işlenip bitirilince M99 komutu ile ana
programa dönülür. Ana programın işlemlerine kalındığı yerden devam
edilir.
Not: I- M98 P- - Q - - L- -;
Komutunda P : Alt programın numarası
Q : Alt programın blok numarası
L : Alt programın tekrarlanma sayısı
Bu
komut ile P alt program numarası çağrılır.Alt program Q numaralıbloktan
itibaren işlenmeye başlanır.Alt program L defa işlendikten sonra ana
programa dönülür.Burada P değerine birşey yazılmazsa, ana programdaki
alt program çağırma bloğundan sonra gelen blok numarası alt program
numarası olarak alınır.
Q değerine birşey yazılmazsa, alt program başından itibaren işlenir.
L değerine birşey yazılmazsa, alt program bir defa işlenir.
II - M99 P-- ;
Alt program sonunda bu komut kullanılırsa, ana programdan blok numarası P olan bloğa dönülür.
III - M-99 ;
Komutu ana programda kullanılırsa, ana programın başına dönülür.
IV - M99 P-- ;
Bu komut ana program içerisinde kullanılırsa, ana programda P numaralı bloğa dönülür.
V-
Bir alt program işlenirken başka bir alt program çağrılabilir. Aşağıda
görüldüğü gibi dördüncü kademeye kadar alt program çağırmak mümkündür.
3 Koordinat Sistemleri ve ölçüler
Koordinat
kelimeleri (X, Y, Z) CNC tarafından koordinat sistemlerinin
tanımlanmasına yarayan ve takımların, eksenler boyunca ilerlemesini
sağlayan komutlardır. Koordinat kelimeleri, eksenlerin adreslerini
bildiren harfler ile ilerlemenin yön ve miktarını bildiren sayılardan
meydana gelmiştir.
3.1 CNC Tornalarda Koordinat Sistemleri - Referans Noktası
CNC Tornalarda İKİ çeşit koordinat sistemi vardır:
1. Tezgah koordinat sistemi
2. İş parçası koordinat sistemi
3.1.1 Tezgah Koordinat Sistemi - Referans Noktası
Tezgahı
Mutlak Sıfır Noktası, Tezgahın üzerinde imalatçısı tarafından seçilmiş
sabit bir noktadır. Tezgahın mutlak sıfır noktasını orijin (baçlangıç)
alan koordinat sistemine, Tezgah koordinat sistemi denir. Ayrıca CNC
Tezgah üzerinde Referans Noktası denilen standart bir nokta
tanımlanmıştır. Referans noktasının, mutlak sıfır noktasına göre
uzaklıkları, tezgah imalatçıları tarafından her makine için ayrı ayrı
Tezgah Parametreleri ile belirtilmiştir.
Tezgah Koordinat Siatemlerinin Bulunması
Tezgah, referans noktasına iki şekilde gönderilebilir:
a)
Elle referans noktasına gönderme işlemi, tezgah kumanda şalteri,
referansa gitme (Zero Return) modunda (konumunda) eksen tuşlarına
basılarak yapılır.Genellikle tezgaha enerji verilip çalışmaya
başlanacağı zaman kullanılır.
b) Otomatik referans noktasına gönderme ise G28 program koduyla yapılır.
Tezgah bir defa referans noktasıma gönderildiğinde, tezgah koordinat sistemi
kumanda
ünitesi tarafından tanınmış olur. Bu tanıma tezgahın enerjisi
kesilinceye kadar devam eder. Yani Reset veya iş parçası
koordinatlarının tanımlanması gibi işlemlerle değişmez.
Genellikle tezgahın mutlak sıfır noktası ile referans noktası farklı noktalardır.
3.1.2 İş Parçası Koordinat Sistemleri
Parça Teknik Resmi Koordinat Sistemi - CNC Koordinat Sistemi
Parçanın
teknik resminin koordinatlarını kullanılarak hazırlanan program
komutları ile kontrol ünitesi takımları hareket ettirir. Bunun sonucunda
da iş parçası teknik resme göre işlenir. Ancak iş parçasınn doğru
işlenebilmesi için her iki koordinat sisteminin çakışması ya da
arasındaki farkın tesbit edilmesi gereklidir.
CNC Tornalarda, iş parçası koordinat sistemi genellikle iki şekilde seçilebilir:
1)
İş parçasının koordinat sisteminin sıfır noktası, tezgahın ayna
yüzeinde olabilir. Yani aynanın (iş milinin) merkezi x = 0.0, aynanın
alın yüzeyi ise z = 0.0 alınır
2) İş parçasının koordinat
sistemlerinin sıfır noktası olarak aprçanın alın yüzeyi alınır. Yani
ayna merkezi X = 0.0, iş parçasının finiş işlenmiş alın yüzeyi Z = 0.0
alınır.
Anasayfa 
